Aksjologiczny wymiar retoryki krytycznej i afirmatywnej w gatunkach prasowych
DOI:
https://doi.org/10.20535/2522-1078.2018.1.132944Анотація
Aspekt afirmatywny i krytyczny ma wiele punktów odniesień do systemu retoryki. Odwołuje się do wszystkich trzech rodzajów retorycznych / doradczego, osądzającego i oceniającego/. Pochwała /pokazywanie zalet osób żyjących i zmarłych oraz rzeczy/ i nagana /wypowiedź pokazująca przynależne komuś lub czemuś wady1 /, sprzeciw /czyli podważenie wiarygodności innej wypowiedzi/oraz podważanie i potwierdzanie argumentów /słuszności sprawy/ wywodzą się z kręgu progymnasmatów — ćwiczeń retorycznych. Potwierdzenie lub zaprzeczenie to z kolei element nauki o status. Artykuł koncentruje się głównie na obecnych w tekstach dziennikarskich zespo- łach wartości / moralno-etyczno-poznawczo-estetycznych, pozytywnych i negatywnych/ oraz strategiach perswadowania — logosu i ethosu, w mniejszym stopniu — pathosu. Obok form wypowiedzi dziennikarskiej — gatunków dziennikarskich/ informacyjnych, ale głównie publicystycznych/ i użytkowych — negatywnie oceniających fakty/opozycyjnych/, jest także grupa pozytywnych /potwierdzających, uznających, aprobujących/. Realizują się one głównie w planie inwencyjnym/ temat, gatunek, topika/, ale również znajdują swój wyraz w planie wyrażania — językowym formułowaniu ocen, języku wartości. Retoryka proponuje zasób środków pozwalających wywierać wpływ etyczny, emocjonalny i intelektualny. Wśród zanalizowanych w artykule gatunków prasowych o retorycznym uporządkowaniu, reprezentujących zwłaszcza dziennikarstwo deontologiczne 2 i opiniotwórcze, jedne z natury mają charakter afirmatywny lub krytyczny czy też są nimi okazjonalnie. Przede wszystkim pełnią funkcję perswazyjną. Zaproponowana klasyfikacja dopełnia funkcjonujące w prasoznawstwie podzia- ły genologiczne.
Посилання
Progymnasmata. Oprac. i przeł. H. Podbielski. Lublin 2013.
Por.: J. Pleszczyński, Etyka dziennikarska, Warszawa 2007.
„Gazeta Wyborcza” 2017, nr 206, s. 3.
Autor-F. Otto, tamże, nr 233, s. 7.
Pisała o tym I. Loewe: Styl reklamy komercyjnej /w:/ Style współczesnej polszczyzny, red.E.Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków 2013, s. 381–406.
„Newsweek” 2017, nr 43, s. 3.
Tamże, s. 5.
„Tygodnik Powszechny” 2017, nr 30, s. 5.
Dotknęła słowa, „Gazeta Wyborcza” 2017, nr 164, s. 11.
Tamże, 2017, nr 210, s. 37.
Kazuo ishiguro, anty-Murakami, tamże, nr 233, s. 22.
Coraz bliżej albo coraz mniej, Kraków 2017 /teksty pochodzące ze „Znaku”/.
A. Zwara, Co łączy Adwokaturę i „Tygodnik Powszechny”? /w:/Kanon. Wydanie specjalne „Tygodnika Powszechnego”, 2015, s. 31.
„Gazeta Wyborcza” 2017, nr 181, s. 24.
A.Baran, Podziwiam głodujących, tamże, nr 239, s. 2.
Tamże, nr 166, s. 2.
„Gazeta Wyborcza” 2017, nr 239, s. 2.
„Gazeta Wyborcza” 2017, nr 166, s. 13.
A to Mielno właśnie, „Tygodnik Powszechny” 2017, nr 32, s. 68.
„Duży Format”-dodatek do„Gazety Wyborczej” 2017, nr 33, s. 3.
Tamże, nr 27, s. 3.
„Newsweek” 2017, nr 41, s. 7.
„Polityka” 2017, nr 29, s. 6.
Tamże, s. 8.
„Gazeta Wyborcza” 2017, nr 165, s. 12.
Tamże, nr 153, s. 13.
W: Ostatnie lato Pilc, Wrocław 2012, s. 121-124.
Tamże, s. 121.
Książka wisiała, Maniura trwała /w:/made In Poland. Antologia reporterów „Dużego Formatu”, red. M. Nowak, M. Burchart, Warszawa 2013, s. 144.
Tamże, s. 138.
W: Antologia polskiego reportażu XX wieku. T. 2. Red. M. Szczygieł. Wołowiecs 2014, s. 712–720.
Tamże, s. 717.
Tamże,s. 718.
To się zdarza. Z Agnieszka Holland rozmawiają ks. Adam Boniecki, Piotr Mucharski i Artur Spoprniak /w:/Kanon. Rozmowy na temat. Wyd. specjalne „Tygodnika Powszechnego” 2016, s. 33–39.
„Teraz” do oddania, „Tygodnik Powszechny” 2017, nr 41,s. 36.
Zob.ustalenia M.Wojtak:Gatunki prasowe, Lublin 2004.
##submission.downloads##
Опубліковано
Як цитувати
Номер
Розділ
Ліцензія
Автори, які публікуються у цьому журналі, погоджуються з наступними умовами:
- Автори залишають за собою право на авторство своєї роботи та передають журналу право першої публікації цієї роботи на умовах ліцензії Creative Commons Attribution 4.0 International License, котра дозволяє іншим особам вільно розповсюджувати опубліковану роботу з обов'язковим посиланням на авторів оригінальної роботи та першу публікацію роботи у цьому журналі.
- Автори мають право укладати самостійні додаткові угоди щодо неексклюзивного розповсюдження роботи у тому вигляді, в якому вона була опублікована цим журналом (наприклад, розміщувати роботу в електронному сховищі установи або публікувати у складі монографії), за умови збереження посилання на першу публікацію роботи у цьому журналі.
